“9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Sayfa 225 Hecce Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Hecce Yayınları Sayfa 225
5.5.1. Katılarla Sıvılarda Isıl Genleşme ve Büzülme
Isı şeklinde enerji alan ya da veren maddelerin sıcaklıklarının değiştiğini, sıcaklıkları değişmese bile maddede hâl değişiminin olduğunu ve bunların açıklamasını öğrendik. Şimdi de çevresiyle ısı alışverişinde bulunan maddelerdeki genleşme ve bunun tersi olan büzülme olaylarını inceleyeceğiz.
Isıl Genleşme Nedir?
At arabası tekerleri ağaç parçalardan oluşur. Birbirine özel ustalıkla tutturulan bu parçaların sağlam yapıda olması için tekerin çevresine demir çember geçirilir (Görsel 5.52). Bu işlem için demir çember önce kömür ateşinde iyice kızdırılır ve böylece çemberin genleşmesi sağlanır.
Sonra kızgın çember ahşap tekere geçirilir. Hızlı soğuması ve ahşap tekeri yakmaması için de su dökülerek soğutulur. Soğuyunca büzülen demir çember ağaç tekeri sıkıca kavrar.
Bir madde ısıtılınca o maddeyi oluşturan atom ya da moleküller daha hızlı hareket eder ve bu da onların birbirlerinden uzaklaşmasına neden olur. Bir başka deyişle ısıtılan maddenin hacmi genellikle artar. Bu olaya ısıl genleşme denilmektedir ve şöyle tanımlanmaktadır: Maddenin sıcaklığındaki artış nedeniyle hacminde meydana gelen artışa ısıl genleşme denir. Isıtılan maddelerin çoğu genleşir. Genleşme, bazı maddelerde gözle görülebilecek kadar belirgin olurken bazı maddelerde o kadar zayıftır ki gözle göremediğimiz için biz onların genleşmediğini sanırız. Ancak ısıtılınca genleşmenin tersine davranan maddeler de vardır. Örneğin su ve bizmut böyle maddelere örnektir.
Isıl Büzülme Nedir?
Bir madde soğutulunca o maddeyi oluşturan atom ya da moleküllerin hareketi yavaşlar, bunun sonucunda da onların aralarındaki uzaklık azalır. Bir başka deyişle soğutulan maddenin hacmi genellikle küçülür. Bu olaya ısıl büzülme denir ve şöyle tanımlanır: Maddenin sıcaklığındaki azalış nedeniyle hacminde meydana gelen azalışa ısıl büzülme denir. Maddelerin genleşme miktarının az ya da çok olması, onların atomik ya da moleküler yapılarına bağlıdır. Katılarda atomların ya da moleküllerin arasındaki bağlar çok kuvvetli olduğu için genleşme miktarı sıvı ve gazlara göre daha azdır. Atomlar arası bağlar zayıfladıkça maddenin genleşme miktarı fazla olur. Bu nedenle sıcaklığı değiştirilen maddeler arasında en fazla miktarda genleşme gazlarda gerçekleşir.
Katıların Genleşmesi
Isıl genleşme, katı cismin tel ya da levha oluşuna göre değişik görüntüler sergiler. Tel ya da çubuk şeklindeki katıların ısıl genleşmesi boyca uzama gibi görünür. Ancak bu görüntü çubuk ya da telin kalınlığının artmadığı anlamına gelmez. Kalınlıktaki artış, boydaki artışa göre çok küçük olduğundan tel ya da çubuk sadece boyca uzamış gibi görünür. Levha şeklindeki cisimlerde de aynı durum vardır. Levhanın ısıl genleşmesi yüzey büyümesi olarak görünür. Çünkü yine kalınlıktaki artış en ve boydaki artışa göre yok denecek kadar küçük olduğundan levha sadece yüzeyce genleşmiş gibi görünür. Peki, ısıl genleşme sonucu oluşan boyca uzama nelere bağlıdır? Şimdi ısıl genleşmede boyca uzamanın hangi değişkenlere bağlı olduğunu bir etkinlik yaparak inceleyelim.
- Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
9. Sınıf Hecce Yayıncılık Fizik Ders Kitabı Sayfa 225 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
Yorum Yap