“9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Sayfa 118 Hecce Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Hecce Yayınları Sayfa 118
Kayarak ve Dönerek İlerleyen Cisimlerde Sürtünme Kuvvetinin Yönü
Sürtünme kuvvetinin kayma hareketini oldukça zorlaştırdığını artık biliyoruz. Sürtünme kuvveti dönerek ilerleme (yuvarlanma) hareketlerinde de söz konusudur. Peki, bu durumdaki sürtünme kuvveti kayma hareketindekine göre nasıldır? Bu sorunun yanıtını, Görsel 3.84 üzerinden vermeye çalışalım.
Günlük yaşantımızdaki gözlemlerimizden biliriz ki ağır bir yükü Görsel 3.84 a’daki gibi bir kızakla kaydırarak taşımak oldukça zordur. Oysa bu kızağı Görsel 3.84 b’deki gibi, tekerler üzerine oturtursak iş oldukça kolaylaşır. Bu gözlemden hareketle, tekerlere etki eden sürtünme kuvvetinin kayma sürtünmesine göre çok küçük olduğu sonucuna varabiliriz. Deneysel araştırmalar da gerçekten bunun böyle olduğunu göstermiştir.
Bir zeminde kayan kızak sadece öteleme hareketi yapar. Oysa yol alan bir arabanın her tekeri, bir yandan ekseni çevresinde dönerken öbür yandan da ilerler, yani ötelenir. Dönme ve ötelenme hareketlerinin bileşkesi olan bu hareket yuvarlanma hareketi olarak adlandırılmaktadır. Yuvarlanmanın koşulu, tekerin ötelenme süratinin dönme süratine eşit olmasıdır. Dönme sürati ötelenme süratinden büyük olursa teker patinaj yapar.
Bir teker zemine temas edince, ağırlığın etkisiyle hem tekerde hem de zeminde çöküntü oluşur (Görsel 3.85.a). Bunu lastik tekerlerde belirgin olarak görebiliriz. Teker ve zemin çelikten bile olsa bu çöküntü yine oluşur, ancak bu durumda çöküntüler mikroskobik boyutlarda olduğu için onu çıplak gözle göremeyiz. Tekerin ötelenebilmesi için tekeri bu çöküntüden aşıracak Görsel 3.85.a’daki gibi bir ” kuvvetini tekere uygulamamız gerekir. Ancak bu kuvvet tekeri ekseni çevresinde döndüremez. Oysa yuvarlanma olması için tekerin eksen çevresinde dönmesi de gerekir. Bunu sağlayan da F kuvvetine tepki olarak zeminin tekere uyguladığı “s sürtünme kuvvetidir. İşte bu, yuvarlanma sürtünmesidir. Demek ki sürtünme olmadan yuvarlanma hareketi mümkün değildir.
Yukarıdaki açıklamalara göre, tekerin serbest cisim diyagramı Görsel 3.85.b’deki gibi, kızaklı yükün serbest cisim diyagramı ise Görsel 3.85.c’deki gibidir. Bu görsellerde; itme kuvveti “, ağırlık G, zemin tepkisi N, sürtünme kuvveti ise Fs ile gösterilmiştir. Görülüyor ki hem kayma, hem de yuvarlanma sürtünme kuvveti, ötelenme hareketine ters yöndedir.
- Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
9. Sınıf Hecce Yayıncılık Fizik Ders Kitabı Sayfa 118 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
Yorum Yap